Türk süslemesinin önde gelen dallarından olan tezhip sanatına ait zerafet ve incelik dolu sayısız eserin en seçkin örnekleri el yazması Kur’ an-ı Ke-rim’lerde görülür. Başlangıçtaki Fâtiha ve Bakara sürelerinin karşılıklı olarak yer aldığı serlevha sayfalan, süre başları ve imza sayfalarının zengin ve göz alıcı tezhipleri, Kur’an tezyinatının en önemli kısımlarıdır. Bunlardan başka, durulacak veya secde edilecek âyetlerin hizasına konulan ve her 3-4 sayfada tekrarlanan, gül şeklindeki tezhipli yuvarlak motifler ise, ayrı bir güzellik taşı-yan süslemeler olarak ait bulundukları âyetlere göre vakıf, secde, hizip, süre veya cüz gülü olarak bilinirler.
Nokta (durak) işaretleri, Kur’an-ı Kerim’ler-de bulunan altı bini aşkın âyeti ayırmak, duraklar belirlemek için konulmuş tezyini şekiller olarak tezhip sanatımızın en orijinal ve renkli örnekleri arasında yer alır .Her birisi değişik tarzda işlenmiş süslemeleriyle ufaklıklarına rağmen hemen göze çarpan bu zarif yuvarlaklar, sanatımıza ayrı bir çeşni katan motif hazineleri de sayılabilir. Müzehhibin, yani eseri tezhipleyen sanatkarın zevkine göre altın zemin üzerine çeşit çeşit süslemelerle yapılmış olan bu zarif rozetler, şekillerine göre değişik isimler de almışlardır: Tarih Deyimleri Sözlüğü’ndeki tanımlamalarına göre, daire şeklinde yapılmış noktanın altı parçaya ayrılmış olanına `Şeşhane nokta’, aynı dairenin beşe ayrılmış biçimine `Pençhane nokta’, üçlü olanına ise “Seberk nokta”, birbirinin altından ve üstünden geçmek suretiyle muntazam şekillerde yapılan noktaya da ‘Geçme’ veya ‘Mücevher nokta’ denilmektedir. İçinde helezon (spiral) tarzında süsler bulunan şekiller `Flelozoni nokta’, muntazam biçimde yaprak formlarından yapılmış yuvarlaklar da ‘Yaprak nokta’ olarak bilinirler. `Zerendezer nokta’ ise, altın zemin üzerine yine altın-la düzgün şekilde yapılmış yuvarlağa denilir.
News
