Sabun, suyla birleştiğinde temizlemede kullanılan maddelerden kalıp ya da sıvı şekilde olanlara verilen genel addır.Bugün size sabunların nasıl yapıldığını anlatan bir yazı paylaşacağım . Sabunun temizleyici etkisi, suyu çeken ince bir tabakayla yağ parçacıklarını sarabilme yeteneğinden doğar. Evlerde kullanılan sabunlar, doğada bulunan bitkisel ve hayvani yağlardan elde edilen yağ asitlerinin tuzlarıdır.
Sabunun tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Pompeideki lav örtüsü altında kalan toprakta sabun kalıpları bulunmuştur. Modern sabun imali, 19. yüzyılda Fransız kimyageri, Eugene Chevreul ün sabunun bir yağ asidi tuzu olduğunu göstermesinden sonra gelişmiştir. Tarihte, sabunlar genellikle sodyum, soda küllerinin ya da potasyum ve tuzlarının ve yağlı asitlerinin kül suyuyla sabunlaştırma tepkimesine girmesi sonucu elde edilirlerdi. Temeldeki yağların hidrolizi’, gliserol (gliserin) ve rafine sabunu oluşturur.
Evde sabun yapmak için bitkisel veya hayvansal yağ, biraz temiz odun külü, temiz su ve biraz tuz yeterlidir. Ticari olarak üretilen sabunların büyük bir kısmında hayvansal yağlar kullanılır; çünkü hayvansal yağlardan yapılan sabunlar daha fazla köpürür ve daha çok yumuşatır ancak cilt sağlığı için bitkisel yağlar daha yararlıdır. Bu nedenle hem hayvansal yağdan hem de bitkisel yağdan sabun yapabiliriz. Pratik olarak sabun yapımındaysa “lavabo aç” olarak satılan ya da kostik adıyla bilinen sodyum hidroksit kullanılır; fakat bu malzeme hem sentetik hem de hatalı kullanımda patlayabilir.
Doğal sabun yapmak için öncelikle iyi kalitede kül elde etmek gerekir. Bunun için çoğunlukla meşe odununun yakılmasıyla elde edilen kül kullanılır. Daha kaliteli ve daha açık renkli sabun yapmak içinse kayın ya da elma ağacı külünü tercih edebiliriz.
Küllü suya ufak bir patates koyalım. Eğer patates batıyorsa karışıma kül eklememiz gerekir; patates tamamen üzerine çıkıyorsa karışıma biraz daha su koymalıyız.
Küllü su karışımını hazırlayıp ısıttıktan sonra başka bir kapta üç ölçü yağı 40-50 dereceye kadar ısıtalım. Yağ ılındıktan sonra üzerine küllü suyu ilave edip bileşimi kısık ateşin üzerine alarak bir tahtayla karıştırdım ve içine bir tutam tuz atalım. İçine attığımız tuz sabunun sert ve dayanıklı olmasını sağlar.
Yaklaşık yarım saat karıştıktan sonra bileşim puding hâline gelince sabunumuz hazır hâle geldi demektir. Bu karışımı daha önceden hazırladığınız kaplara döküp iki gün kapta tutalım. İki gün sonunda kaptan çıkardığımız sabun kalıplarını bir-iki ay gölgede kuruttuktan sonra kullanabiliriz.
Bu işlemi açık havada yapmamız ve çelik tencere kullanmamız sağlık açısından önemlidir. İyi bir sabunun püf noktası da karışımı hiç köpük kalmayana kadar karıştırmaktır. Arzu edersek yağın içine az miktarda lavanta, gül yağı gibi aromatik yağlar koyarak hoş kokulu sabunlar elde edebiliriz.
Evde sabun yapmak isteyip de malzeme bulamıyorsak bunun da kolay bir yolu var; evdeki artık sabunları kullanabiliriz. Artık sabunları bir kaba koyalım ve bir tencereye bir litre kadar su ekleyelim. Sabunları bu suyun içine atıp kaynatalım, kaynayınca su dipte sabunlar üstte kalır. Üstte biriken erimiş hâldeki sabunlan bir kepçeyle çıkaralım ve istediğimiz kalıplara koyalım. Şöyle de yapabiliriz; yine tencereye suyu, bir başka kabın piçine de sabunları koyup bu kabı kaynamakta olan tencerenin kaynarken üstüne yerleştirelim. Su alta kaynarken o buharla sabunlara istediğimiz şekilleri verebiliriz.
